Öncesinde Türk karşıtı Senato Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Bob Menendez tarafından uzun süre engellenen satış, Menendez’in yolsuzluk suçlamaları sonrası başkanlıktan istifa etmesiyle dönüp dolaşıp İsveç’in NATO üyeliğine bağlanmıştı.
İKİ KONU BAĞLANTILI
Bunun ilk sinyallerini ABD Başkanı Joe Biden, 28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri 2’nci turunun sonuçlanmasıyla birlikte Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı tebrik etmek için aradıktan sonra vermişti. Biden, “Erdoğan hâlâ F-16’larla ilgili bir şeyler üzerinde çalışmak istiyor. Ona İsveç’i içeren bir anlaşma istediğimizi söyledim, hadi bunu halledelim” diyerek ilk kez iki konuyu birbirine bağlamıştı.
RESMİ BİLDİRİM ŞART
Washington’da beklenti, Türkiye’nin ilk önce İsveç’in NATO üyeliğini tamamlaması. Geçtiğimiz ay Hürriyet’e konuşan üst düzey Beyaz Saray kaynakları, “Bazı Kongre üyeleri, Türkiye’ye F-16 satışına yeşil ışık yakmadan önce Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya katılım başvurusunu onaylamasının önemli bir husus olduğuna inanıyor” demiş ve bunun Başkan Biden için önemli olmaya devam ettiğini söylemişti.
Şayet Biden yönetimi sözünde durursa ilk önce top, ABD Dışişleri Bakanlığı’nda olacak. Türkiye’ye satılması planlanan 40 adet Blok 70 F-16 savaş jetleri için resmi bildirimin, Kongre’ye yapılması gerekiyor. Türkiye, NATO üyesi olduğu için kurallara göre resmi bildirimle birlikte 15 günlük bir bekleme süresi başlamış oluyor.
OYLAMA YAPILMAYACAK
Bu süreçte Kongre’de oylama yapılmayacak. Eğer bu 15 günlük sürede Kongre herhangi bir yasama adımı atmazsa satış gerçekleşmiş olacak. Eğer 15 günlük sürede hem Senato hem de Temsilciler Meclisi, Türkiye’ye F-16 satışını engellemek için bir tasarı getirir ve onaylarsa, bu sefer engelleme tasarısı Başkan Biden’ın masasına gitmiş olur. Biden’ın bu noktada tasarıyı veto edip tekrar Kongre’ye gönderme yetkisi var ancak Kongre’de her iki kamarada da üçte iki çoğunluk ile veto geçersiz hale getirilebilir.
Haftalardır yeniden canlanan diplomasi trafiği ve Ankara-Washington hattındaki güncel hava ile bunlara gerek kalmayacağı ve Kongre’den herhangi bir itiraz gelmeden resmi bildirimin tamamlanacağı düşünülüyor.
TEK ENGEL ORBAN KALACAK
– TBMM’nin İsveç’in NATO üyeliğine onay vermesi sonrasında Stockholm’e yeşil ışık yakmayan tek NATO ülkesi olarak Macaristan kaldı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban dün sosyal medya mesajında İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’a, İsveç’in NATO üyeliğini görüşmek üzere bir davet mektubu yolladığını belirtti. Macaristan, İsveç’in ‘açıkça düşman tutum’ içinde olduğunu iddia ediyor ve İsveçli temsilcilerin hukukun üstünlüğü konularında eleştirilerinden rahatsız olduğunu gizlemiyor.
